Ngày nay, giường như mọi người ca ngợi thiền định như một phương pháp chữa trị cho bất cứ điều gì gây hại cho sức khỏe của bạn. Nhưng điều gì đang thực sự xảy ra trong não bạn khi bạn thiền?
Thiền có thể giúp não chậm lão hóa, cải thiện sự tập trung, điều chỉnh căng thẳng và giảm cảm xúc tiêu cực.
Thay đổi cấu trúc trong não
Theo nghiên cứu năm 2012 của Trường Đại học Harvard (Mỹ) trên 27 người, thực hành thiền có thể làm thay đổi cấu trúc của não. Những người tham gia có 8 tuần thực hiện bộ môn này mỗi ngày. Các nhà nghiên cứu quét não của họ và phát hiện ra rằng thiền làm tăng độ dày vỏ não ở vùng hải mã. Đây phần não kiểm soát học tập và trí nhớ, đóng vai trò trong điều tiết cảm xúc.
Tăng thể tích ở vùng hải mã còn cải thiện khả năng điều tiết cảm xúc, trong khi giảm gây ra cảm xúc tiêu cực như căng thẳng, cáu kỉnh. Rối loạn sức khỏe tâm thần gồm trầm cảm nặng, rối loạn căng thẳng sau chấn thương cũng liên quan đến giảm thể tích và mật độ của vùng hải mã.
Nghiên cứu còn chỉ ra thiền làm cho khối lượng của amygdala – phần não liên quan đến trải nghiệm các cảm xúc như sợ hãi, căng thẳng, lo lắng – giảm đi. Hoạt động này không chỉ thay đổi cấu trúc trong não mà còn tác động cả cảm giác của người thực hành.
Điều chỉnh căng thẳng
Năm 2016, các nhà nghiên cứu của Trường Đại học Carnegie Mellon (Mỹ) phân tích tác động của thiền định đối với não bộ và sức khỏe con người. 35 người trưởng thành bị căng thẳng chia thành hai nhóm và được theo dõi trong 4 tháng. Một nhóm thiền định, nhóm kia thực hiện những hoạt động nhằm đánh lạc hướng bản thân khỏi lo lắng như trò chuyện, đùa giỡn.
Sau ba ngày, người tham gia được quét não. Kết quả cho thấy vùng não liên quan đến trạng thái nghỉ ngơi của người thực hành thiền hoạt động nhiều và biểu cảm hơn. Theo dõi 4 tháng sau, nhóm thiền có nồng độ chất interleukin-6 trong máu liên quan chặt chẽ đến chứng viêm và căng thẳng thấp hơn. Các nhà nghiên cứu cho rằng thiền giúp điều chỉnh căng thẳng, giảm lo lắng và viêm nhiễm.
Giúp trí nhớ cải thiện
Các chất trắng trong não quy định tốc độ liên kết và truyền đạt thông tin. Việc thiền định giúp hạn chế lượng chất trắng trong não giảm đi theo tuổi tác, giúp đầu óc minh mẫn và trí nhớ tốt hơn bình thường. Nghiên cứu cho thấy, những người có thói quen thiền định mỗi ngày có thể ghi nhớ nhiều thông tin và đặc biệt nhớ các thông tin chi tiết tốt hơn người bình thường.
Giảm lo âu và trầm cảm
Một kết quả đáng ngạc nhiên đã được công bố, những người có thói quen thiền định mỗi ngày có vỏ não trước trán dày hơn những người không có thói quen này. Khu vực não trước trán có liên quan đến một số quá trình ra quyết định và lên kế hoạch ở mức độ cao nhất của con người. Một vỏ não trước mạnh mẽ giúp kiềm chế cảm xúc tiêu cực được tạo ra bởi hệ thống limbic, trung tâm cảm xúc của não, từ đó giúp hạn chế sự lo âu dễ dẫn đến biến chứng nguy hiểm như trầm cẩm.
Bảo vệ chống lão hóa não
Năm 2011, các nhà nghiên cứu thuộc Trường Y khoa UCLA (Mỹ) chỉ ra thiền có thể bảo vệ não chống lại sự lão hóa. Cụ thể, 54 người tham gia nghiên cứu thiền định dài hạn ít bị teo chất trắng trong não hơn do tuổi tác.
Các nhà khoa học của Trường Đại học California (Mỹ) và Đại học Quốc gia Australia phát hiện ra thiền có thể bảo tồn chất xám của não. Họ đã so sánh bộ não của 50 người thiền định thường xuyên trong suốt 20 năm với bộ não của người không thực hành hoạt động này. Người ở cả hai nhóm đều mất đi chất xám của não khi già đi nhưng người thiền định có lượng chất xám giảm ít hơn.
